Tijdens een zoektocht naar iets heel anders op een van mijn harddisken, stuitte ik op een document over het ontstaan en beschrijving van STARIPS Radio PC die ik zelf ontwikkeld heb in 1994. Helaas blijkt dat het document wel veel meer details bevat die ik ondertussen helemaal vergeten ben, maar niet helemaal compleet is. Ik ben dus vrij snel gestopt denk ik toendertijd met het beschrijven ervan. Alleen hoe het ontstaan is en het prille begin van de ontwikkeling staat erin. Iets dat ik niet meer in details weet, maar nu terug gevonden heb in dit document. Ik zal het hier posten:
(sorry voor de taalfouten, het document komt uit 1 april 2001, 10:05 uur)
Er werd steeds meer gesproken dat er een geautomatiseerde systeem moest komen bij onze omroep, want men wilde 24 uur per dag gaan uitzenden. Er waren onderhandelingen gaande met een bedrijf dat een radio pc wilde plaatsen als ze de reklame mochten doen. Het was 1993, begin 1994.
In die tijd was ik al aardig thuis geraakt in de pc wereld. Ik had vroeger geleerd te programmeren in basic op een homecomputer (TI-99/4a, later Commodore C16, Plus /4) en kon daar goed mee overweg.
Ik wilde ook 24 uurs uitzendingen hebben. We konden het als omroep (Wageningse Omroep Stichitng, roepnaam Rijnstad FM) een radio pc niet betalen. Toendertijd kostte een radio pc die het redelijk deed ongeveer 30 tot 60 duizend gulden. Dan had je er een van CBT (nu broadcast partners), die een van de 4 radio pc kon leveren die er te krijgen waren bij diverse bedrijven in Nederland.
Het kwam er maar niet en het bleef liggen. Even is er bedacht om met spoelen te werken. Elke dag een spoel opnemen en 's nachts uitzenden. Maar dat was teveel werk en we hadden de mensen er niet voor.
Ik werkte naast de omroep via het Jeugd Werk Garantieplan (JWG) bij de Landbouw Universiteit Wageningen (nu Wageningen University and Reseach Centre) op een elektronica afdeling. Ik werkte toen samen met Jan Holman die net bezig was uit te zoeken hoe de printerpoort van een pc werkte. Hoe je deze kon aansturen met software en de interface kaart die je dan zelf kon bouwen.
Die gegevens kwamen uit een boekje van de Elektuur. Die had een boekje uitgegeven met voorbeelden en schema's. In dat boekje werden diverse schakelingen beschreven die geschikt waren voor de printer- en serieele poort.
Jan Holman maakte een schakeling waarmee je een plant water kon geven naar behoefte van de plant. Later zou daar het watergeef systeem uit ontstaan waarvoor ik ook software geschreven heb.
Ik kon redelijk programmeren in Quick Basic, een moderne versie van gwbasic onder DOS. Quick Basic was geschikt om de printerpoort aan te sturen. Het was voor mij te begrijpen, werkte in dos en was geschikt als programmeertaal. Toen Jan mij verzocht software te gaan schrijven om de printerpoort aan te sturen, kreeg ik ook interessen in de printerpoort. Ik ging het boek ook lezen van de Elektuur en leerde de werking van de printerpoort kennen. Die heb ik altijd makkelijker gevonden dan de serieele poort. Toen is het idee van het “zelf ontwikkelen” van een radio pc geboren. Ik wilde zelf een radio pc maken. Dit zal begin 1994 geweest zijn.
Ik kan me nog herinneren dat ik bezig was te bedenken hoe ik de diverse apparaten (cd spelers) en toetsen aan moest sturen. Dat was een flinke karwei en ook best duur. Want ik had een schakeling gemaakt met relais op papier. Deze heb ik uiteindelijk nooit gebouwd. Aangezien een printerpoort 12 uitgangen en 5 ingangen heeft, wat het mogelijk 16 apparaten met 16 toetsen aan te sturen. Namelijk 4 uitgangen (4 bits = 16 mogelijkheden) om een apparaat te selecteren en 4 uitgangen om een toets te selecteren. Ik hield er 4 uitgangen over die later gebruikt zou worden voor de nieuwsdetector. Maar ja... relais waren heel duur en niet zo nauwkeurig, hoewel ik nooit getest heb of het er niet mee werkte. Het probleem vormde de prijs van een relais en de stroom die de relais nodig had. Die kon namelijk niet uit de printerpoort komen.
Alex, een vriend van mij werkte in een elektronicazaak en hij vertelde me dat ik de schakeling niet met relais moet doen, maar met opto-couples (TIL 111 IC's). Dat waren kleine chips die met behulp van een kleine spanning, een schakelaar open kon zetten. Ik leerde dat er in die chip met behulp van een led, door middel van licht er een schakelaartje open gezet werd. De boel was dus optisch gescheiden. Daarmee was de relais vervangen voor een opto. Deze konden de toetsen bedienen. Verder bleef het probleem staan hoe ik de diverse apparaten moest selecteren, het kon misschien wel met opto's, maar het moest eigenlijk simpeler kunnen.
Alex liet met een chip zien (4017 CMOS) die met behulp van pulsen kon tellen. Je gaf een reset puls en daarna voor apparaat 6, 6 pulsjes af. Dan stond er op pootje 6 een spaning van 5 volt. Ik was tevreden...
Ik heb een paar dagen geexpirementeerd met de 4017 CMOS en het werkte redelijk goed. Maar..... Jan Holman had het anders gedaan. Hij had ondertussen een schakeling af, waarmee je veel bloempotten van water kon voorzien. Hij zat ook met het probleem van een pot selecteren en een waterklep.
Een ochtend babbelen leverde mij de volgende onderdelen op:
1 Kastje van metaal uit een oude rommeldoos.
2 Chips 4067 CMOS IC's
1 Printplaatje
1 Spanningsstekketje met voeding
4 25 pins konnectoren
1 36 pins LPTpoort konnector
Ik heb diezelfde middag de werking van een 4067 CMOS IC leren kennen en deze had 4 ingangen. Je kon hierop een spanning zetten (binair) en dan stond er op een van de 16 pinnetjes een spanning. Dus leverde je 0100 aan, dan stond er op pennetje 5 een spanning. Nul wordt namelijk meegerekend. Als je 0000 leverde, dan stond er op pennetje 1 een spanning.
0000 - pen 1
0001 - pen 2
0010 - pen 3
0011 - pen 4
0100 - pen 5
0101 - pen 6
0110 - pen 7
0111 - pen 8
1000 - pen 9
1001 - pen 10
1010 - pen 11
1011 - pen 12
1100 - pen 13
1101 - pen 14
1110 - pen 15
1111 - pen 16
Er was nog een pennetje. Hierom kon je de polariteit bepalen van 1 van de 16 pennetjes. Slot je een + aan, dan bevatten 1 van de 16 pennetjes de +, bij - was het -
Verder had je nog een strobe, als hierop een positieve spanning stond, dan stond de 4067 CMOS IC aan en was 1 van de 16 pennetjes geselecteerd. Je kon met de strobe de hele IC uitzetten.
Het werkte als volgt:
Je zet de strobe op 0. Selecteerde de pennetjes op bijvoorbeeld 0110 en zet de strobe 300 miliseconden aan en dan weer uit. Dan krijgt pennetje 7 even een spaningje. Je kon pennetje 7 rechtstreeks aansluiten op een opto. Die opto stond dan over een toets (bijvoorbeeld een playtoets) van de cd speler, die dan begint te starten.
Ik maakte een kleine print met een 4067 CMOS IC erop die ik thuis aan mijn eigen cd speler soldeerde. Ben er de hele avond mee bezig geweest en slaagde erin de cd speler te starten met behulp van de computer.
Ik ga een muziek computer bouwen !!!
Ik riep de volgende dag bij de omroep “Ik ga een radio pc bouwen”. Ik wilde het iedereen vertellen. Ik vertelde dat het me gelukt was een cd speler aan te sturen en zag het helemaal zitten.
Maar ik werd niet serieus genomen. Achteraf wel logisch, want er waren in Nederland maar 4 radio pc's te koop die minimaal 20 duizend gulden moesten opbrengen. De goedkoopste van rond de 20 duizend gulden werkte nog met het aansturen van cassettedecks. Een radio pc met cd spelers kosten toen ruim 40 tot 60 duizend gulden.
Verder was er nog niemand in die tijd erin geslaagd een radio pc te bouwen, tenminste... dat beeld had ik toen. Het was zo nieuw dat er geen documentatie was en je kon ook niemand vinden om ervaringen op te doen of uit te wisselen.
Kortom.... men nam me niet serieus en werd uitgelachen. Ik kreeg er ook geen geld voor om het te proberen. Geld was toch al een probleem binnen de omroep waar ze altijd te weinig van hadden.
Toen heb ik gezegd dat ik de radio pc toch ga bouwen, maar dat ik hem dan voor Annet zal bouwen.
Annet was een medewerkster binnen de omroep waarop ik stapelverliefd was. Ik had het idee om de pc voor haar te bouwen. Want als hij uiteindelijk toch zal werken, dan zou de pc toch binnen te omroep gaan draaien en zal de muziek voor haar zijn. Elke uitzending dat de pc zou draaien, zal dat voor haar zijn.
Ik denk dat dat idee ervoor gezorgt heeft, dat de radio pc er uiteindelijk ook gekomen is. Want ik wist niet waaraan ik begon, de tijd en het geld. Al viel het laatste wel mee. Verder wilde ik laten zien (ook naar Annet toe) dat ik in staat was iets te bouwen wat onmogelijk leek voor die tijd.
Ik heb toen besloten de radio pc in eigen beheer te bouwen en zelf de kosten te dragen. Ik zou hem voor Annet bouwen en hoopte dat deze ooit echt zou kunnen draaien (uitzenden).
Er was een iemand..... die me wel serieus nam. Dat was Frans Verburg. Hij kon ook programmeren in basic en was net overgestapt naar pascal. Pascal was ook een programmeertaal, maar vondt het ingewikkeld en had er geen tijd voor om het te leren. Frans deed daarin net een cursus. Frans stelde voor om de radio pc samen te bouwen. Samen de kosten te dragen. Ik ging akkoord omdat hij meer geld had. Ik zou dan de hardware bouwen en hij zou in pascal de software schrijven.
Ik mocht zijn Sony m35 cd speler lenen en toen had ik 2 cd spelers om aan te sturen. Ik soldeerde cd 2de cd speler ook aan de print waarop de 4067 CMOS chip zat. Het programma werd al aardig groter en paste ik aan. Aan het eind van de avond was me het gelukt 2 cd spelers werkend op de chip aan te sluiten. Ik had er 2 cd's in de cd spelers gedaan. Software was zo geschreven, dat als de ene cd bijna afgelopen was, dan werd de andere gestart.
Ik belde Frans die gelijk kwam. We hebben er een poosje over gebabbeld en hij heeft nog een pascal programmaatje geschreven dat werkte.
Uieindelijk is het daar ook wel bij gebleven. Frans had nog 100 gulden in onderdelen gestoken en verder heeft hij het laten afweten. Ik denk wegens tijdgebrek.
Ik ben alleen doorgegaan, ik kon immers ook zelf programmeren, dus kon ik toch verder.
Ik ben later met de hele handel naar de omroep gegaan, heb de voorzitter gebeld (Jos Boeren) om te laten zien dat ik in staat was 2 cd spelers aan te sturen. Hij was niet onder de indruk. Hij zag het nut er niet van in en begreep niet waarom ik m'n tijd eraan spandeerde. Ik heb me ontzettend aan hem lopen ergeren en had spijt hem uitgenodigt te hebben.
Het werd Kerstmis 1994.
Het werd zo langzamehand kerstmis en ik was al ver met de software. Ondertussen was ik allang bij versie 1.1 van de software. Deze software was in staat de 2 cd spelers aan te sturen en muziek om en om te draaien. Ik maakte een database met alle tracks en schreef een programma die automatisch een playlist genereerde uit deze database met tracks. Rob Rolloos, een collega van mij had ondertussen ook al in de gaten dat het me toch lukte een echte radio pc op tafel te zetten. Meer mensen kregen er lucht van en ik begon de radio pc te registreren als mijn eigendom bij de belastingdienst te Arnhem, afdeling registratie/successie. Het duurde niet lang of de omroep begon de radio pc min en meer zich op te eisen en zich eigenaar te noemen omdat ze vonden dat ik deze in de tijd van de omroep ontwikkeld had was het argument. Ik heb verteld dat ik daar niet blij mee was en dat ik heb laten vastleggen dat ik de eigenaar was van het systeem, tenslotte was het mijn idee en mijn geld.
Met kerst viel de eerste vraag van de omroep (Wim Hommersom) of het systeem niet tijdens de kerstmarathon kon draaien in de nachten. Ik was blij en toen liet de omroep eigenlijk door die vraag weten me serieus te nemen. Het kon uiteindelijk echt uitgetest worden. Ik werkte heel hard aan de software. Want hij moest een hele week 's nachts draaien en dan praat je toch over 7x10 uur = 70 uur. Uiteindelijk werd hij geplaatst in de techniek ruimte op een schooltafel. Met cd spelers, een cassettedeck was erbij gekomen voor een jingel. De cassettedeck kon maar 1 jingel afspelen, meer niet.
Het werd professioneler. Ik ontdekte de kombinatie van 2x 4067 CMOS IC's. Door 2 van deze 4067 CMOS IC's te combineren, was ik in staat 16 apparaten en 16 toetsen aan te sturen.
Ik ben een middagje aan het solderen geweest en heb het grijze metalen kastje in elkaar gezet. Het een en ander zat verkeerd, dus soms was het omsolderen van een verkeerde verbinding. Uiteindelijk werkte het kastje naar behoren. Door in Quick Basic het kommando OUT &H378, 234 te geven, kon ik controleren of op het betreffende pinnetje een spanning stond. Het werkte allemaal uitstekend. Ik soldeerde de cd spelers om en voorzag ze van een echte aansluiting op de behuizing. Ik paste de software aan en er verscheen uiteindelijk versie 1.1 van de software.
[DOCUMENT STOP HIER DUS !!!]
Versie 1.0 (1994 [foto is in 1999 gemaakt]):
De rest zit er niet meer aan als tekst aan dit document. Het systeem had uiteindelijk de onderstaande uiterlijk, was veel professioneler geworden en STERIPS werd op verzoek van Marcel Rijntjes die er brood in zag (onze reklame verkoopte) en het aan de man wilde brengen in STARIPS veranderd, dat klonkt duurder dan de eerste 3 voorletters van mijn naam en de laatste 4 letters van mijn achternaam. We hebben 1x een vezoek gehad voor een geintresseerde partij ergens bij de Bilt waar we ook geweest zijn en daar is het bij gebleven. Op 2 september 1995 is de STARIPS Radio PC 's helemaal gaan uitzenden en was het een feit dat we 24 uur per dag, 7 dagen per week gingen uitzenden, men durfde het toen aan. Dat werd feestelijk gevierd en geopend met deze jingel https://soundcloud.com/stephan-verrips/ ... al_sharing die al die tijd bewaard is gebleven en ingesproken is door Marcel Rijntjes. Het systeem heeft zoals velen weten van augustus 1994 tot okt 1998 uitgezonden en gedraaid om vervolgens door Bjorn Appel om zeep geholpen te worden door het in de container te gooien en te vervangen voor een radio automatisering dat met bestanden draaide in 1998. Vele malen later, op bijna toevallig gewijs op 15 augustus 2014 is LinuxRadio.Tools geboren nadat OTS het steeds liet afweten waarbij ik dacht "Dat kunnen we zelf wel ontwikkelen, een radio automatisering software" en die draait nog steeds bij RTV Rijnstreek, nu al 9 jaar onafgebroken onder linux! Dat betreft LinuxRadio.Tools.
Iets dat ik nu voor het eerst in mijn leven aan anderen (nu dus) laat zien, dat is een interne memo dat ik in de software had geprogrammeerd als een soort boodschap of teleurstelling/wanhoop. Pijnlijk om te zien hoe verliefd ik was en best wel ongelukkig met de situatie dat het nooit iets geworden is tussen Annet en mij. Wel mooi dat het niet in een boom gekerft is, maar in de software geschreven is. Radio voor mij is nog steeds verbonden met Annet, Annet is nog steeds verbonden met radio automatisering software en naast STARIPS Radio PC ook met LinuxRadio.Tools. Dat gaat niet meer over en koester ik ook (als je het niet vergeten kan, koester het dan !). Met andere woorden: Een van de eerste radio automatisingen in Nederland, draaide in Wageningen. Dat neemt niemand me meer af !!!
Electronica schema STARIPS Radio PC (1):
Electronica schema STARIPS Radio PC (2):
Op 4 maart 1996 heb ik behalve Annet ook 25 rozen gestuurd te hebben, ook een nacht uitzending geprogrammeerd. Niemand weet het, maar exact 20 jaar later op 4 maart 2016 is deze uitzending (maar wel opnieuw met dezelfde maar nieuwe tracks) opnieuw uitgezonden. De uitzending van 4 maart 1996 vind je hier is is niet zo geweldig van kwaliteit, maar soms is iets wat het is. Je hoort dus hier STARIPS Radio PC draaien en betreft een van de weinig overgebleven opnames. De afkondiging van het laatste uur is van Taco Roodenburg, daarna start het nieuws dat de nieuwsdetector afbreekt en de uitzending begint. Dit is deel 1:
https://soundcloud.com/stephan-verrips- ... al_sharing
Deel 2:
https://soundcloud.com/stephan-verrips- ... al_sharing
Ik heb dit nog nooit zo uitgebreid gedeeld als nu.
Stephan
